اولین گزارش از بیماری‌زائی زنگ ساقه گندم (Puccinia graminis f. sp. tritici) بر روی ژن Sr25 در اردبیل٬ شمالغرب ایران

Authors

  • صفرعلی صفوی بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران
  • فرزاد افشاری استاد پژوهشی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
Abstract:

    زنگ ساقه یا سیاه گندم، با عامل Puccinia graminis Pers. f. sp. tritici Erikss. & Henning، یکی از مخرب­ترین بیماری­های گندم در سراسر جهان به شمار می­رود. این بیماری با به بکارگیری ژن­های مقاومت اختصاص- نژادی کنترل می­شد، اما این نوع مقاومت پایدار نبوده و با ظهور نژادهای جدید عامل بیماری کارائی خود را از دست می­داد (Jain et al. 2009). به عنوان مثال، با ظهور نژادUg99  ژن­های مقاومت Sr5 ٬Sr6٬Sr7a ٬Sr8a ٬Sr8b٬Sr9a ٬Sr9b ٬Sr9f٬Sr9h ٬Sr10٬Sr16٬Sr18 ٬Sr19٬Sr20 ٬Sr23 ٬Sr24٬Sr30 ٬Sr31 ٬Sr34٬Sr36٬Sr38 ٬Sr41٬Sr49٬Sr54 ٬SrMcN٬SrWld-1 ٬Sr9d ٬Sr9e٬Sr9g ٬Sr11٬Sr12٬Sr17  و S21 دیگر موثر نبوده و نمی­توان از آنها در برنامه­های به نژادی استفاده کرد (Singh et al. 2015). ردیابی فاکتورهای بیماریزائی جدید در ارزیابی و تشخیص منابع جدید مقاومت بسیار مهم و حیاتی هستند.  با توجه به اهمیت بیماری زنگ ساقه و به ویژه نژاد Ug99، در فصل زراعی 95-1394 برای تعیین کارائی ژن­های مقاومت به زنگ ساقه پروژه­ای با کاشت لاین­های ایزوژنیک در خزانه تله تحت شرایط مزرعه­ای اجرا و مطالعه شد. این بررسی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل (با مشخصات جغرافیایی: عرض شمالی 38 درجه و 17 دقیقه، طول شرقی 48 درجه و 39 دقیقه، ارتفاع از سطح دریا 1350 متر) انجام شد. هر ژنوتیپ در ردیف های یک متری با دو خط به فاصله 30 سانتی متر کاشته شدند فاصله پشته ها نیز 65 سانتی متر در نظر گرفته شد رقم حساس (موروکو) در اطراف خزانه وحد فاصل ارقام به فاصله هر ده رقم کاشته شد. تمام عملیات زراعی مورد نیاز در طی سال اجرای پژوهش انجام شدند. شدت بیماری بر اساس روش اصلاح شده کب از صفر تا 100 درصد انجام شد (Peterson et al. 1948). زمانی که بیماری روی برگ پرچم پیشرفت کرد تیپ آلودگی (IT) براساس روش رولفز و همکاران (Roelfs et al. 1992) یادداشت برداری شد. وجود فاکتورهای بیماریزایی با مقایسه تیپ آلودگی رقم حساس ضمن پایش بیماری روی ارقام افتراقی تعیین شد. به عبارت دیگر ژن­هایی مقابل فاکتورهای بیماریزایی بیمارگر در گیاهان به عنوان ژن­های غیر موثر در نظر گرفته شدند که   شکل 1 – علائم زنگ ساقه گندم  روی لاین گندم LC SR25 ARS (حاوی ژن مقاومت Sr25) در ایستگاه اردبیل – سال 1395 Figure 1. Symptoms of stem rust on wheat line LC SR25 ARS (having resistance gene Sr25) in Ardabil, 2016   بیماریزایی روی آنها وجود داشت و تیپ آلودگی MSS یا S بود و ژن­های مسئول مقاومت در گیاه در برابر فاکتورهای غیر بیماریزایی (Avr-genes) به عنوان ژن­های مقاومت موثر در نظر گرفته شدند. نتایج این بررسی بیانگر وجود بیماریزائی در جمعیت نژادی مستقر در اردبیل روی ژن Sr25 (لاین LC SR25 ARS) بود. این ژن با ژن مقاومت Lr19 (ژن مقاوم به زنگ قهوه­ای) روی کروموزوم 7DL با یکدیگر پیوستگی داشته و از Thinopyrum elongatum به گندم منتقل شده است (Singh et al. 2011). این ژن نسبت به زنگ سیاه گندم (و نژاد Ug99) در سراسر جهان موثر یا نسبتاً موثر بوده است (Singh et al. 2011). ظهور بیماریزائی روی ژن Sr25 مهم است، زیرا این ژن به دلیل مقاومت در برابر گروه نژادی Ug99 در برنامه­های به نژادی مورد هدف بود. در این بررسی عدم کارائی Sr25 در برابر نژادهای محلی زنگ ساقه نشان داده شد و در ایران برای اولین بار از اردبیل گزارش می­شود. بیماریزائی برای ژن یادشده قبلاً از هندوستان نیز گزارش شده بود. با توجه به عدم کارائی این ژن بایستی در برنامه های به نژادی از بکار گیری آن (حداقل در اردبیل) خودداری گردد. برای رسیدن به مقاومت پایدار و با درنظر گرفتن خطر شیوع نژاد Ug99  در قسمت های مختلف ایران (Nazari et al. 2009) بایستی ژن­های مقاومت گیاه کامل مانندSr2 ٬ Sr55٬Sr56 ٬Sr57 ٬ Sr58 در ترکیب با یکدیگر و یا با ژن­های مقاومت گیاهچه­ای (اختصاص-نژادی) موثر مانند Sr22٬Sr26 ٬Sr33 ٬ Sr35٬Sr45٬ وSr50   بکار گرفته شوند

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اولین گزارش از شکسته شدن ژن مقاومت Sr31 در اردبیل توسط بیمارگر زنگ ساقه گندم (Puccinia graminis f. sp. tritici) (گزارش کوتاه علمی)

ظهور و گسترش نژادهای زنگ ساقه با قدرت بیماریزائی بالا (گروه نژادی Ug99 )، تولید گندم را در سراسر جهان تهدید می کند. از زمان اولین گزارش نژاد TTKSK (Ug99) در اگاندا از سال 1998 (4)، ردیابی و انتشار بیشتر این نژاد به نقاط دیگر کشت گندم مورد توجه بوده است. تا به حال٬ ده تغییر یافته (Variant) از گروه نژادی Ug99 از 13 کشور گزارش شده است(3). تا قبل از این گزارش نیز در ایران از استان‌های همدان٬ لرستان...

full text

اولین گزارش از شکسته شدن ژن مقاومت sr۳۱ در اردبیل توسط بیمارگر زنگ ساقه گندم (puccinia graminis f. sp. tritici) (گزارش کوتاه علمی)

ظهور و گسترش نژادهای زنگ ساقه با قدرت بیماریزائی بالا (گروه نژادی ug99 )، تولید گندم را در سراسر جهان تهدید می کند. از زمان اولین گزارش نژاد ttksk (ug99) در اگاندا از سال 1998 (4)، ردیابی و انتشار بیشتر این نژاد به نقاط دیگر کشت گندم مورد توجه بوده است. تا به حال٬ ده تغییر یافته (variant) از گروه نژادی ug99 از 13 کشور گزارش شده است(3). تا قبل از این گزارش نیز در ایران از استان های همدان٬ لرستان...

full text

فاکتورهای بیماری‌زایی جدایه‌های زنگ ساقه (Puccinia graminis f. sp. tritici) و شناسایی منابع مقاومت در ژنوتیپ‌های سینتتیک گندم سیمیت

Wheat stem rust caused by Puccinia graminis f. sp. tritici (Pgt) is one of the most important diseases of wheat, worldwide. New sources of resistance to stem rust could be found in synthetic hexaploid wheat (SHW) genotypes due to their high genetic diversity. In order to recognize the genetic structure of the population of the stem rust, following race analysis of 12 Pgt isolates, resistance of...

full text

اولین گزارش از پرآزاری عامل زنگ زرد گندم (Puccinia striiformis f. sp. tritici) برای ژن‌های مقاومت Yrsp ، Yr1 و Yr3 در اردبیل، شمال‌غرب ایران

زنگ زرد گندم با عامل Puccinia  striiformis f. sp. tritici یکی از مخرب­ترین بیماری­های گندم در جهان است. این بیماری یک تهدید دایمی برای تولید گندم در بیشتر کشورهای تولید کننده این محصول می­باشد. تعداد زیادی از پاتوتیپ­های (نژادهای) زنگ زرد با دارا بودن فاکتورهای بیماریزایی (ویرولانس= پرآزاری) جدید به­طور پیوسته در نواحی مختلف جهان تکامل یافته و موجب شکسته شدن مقاومت منابع مورد ...

full text

شناسایی جدایه های Puccinia graminis f. sp. tritici با بیماریزایی برای ژن مقاومت Sr31 در استان های غربی ایران

Stem or black rust of wheat, caused by Puccinia graminis Pers. f. sp. tritici Eriks. and Henn (Pgt), was the most feared and devastating disease of wheat at one time worldwide. The fear from stem rust was understandable because an apparently healthy looking crop about 3 weeks prior to harvest could reduce to a black tangle of broken stems and shriveled grain by harvest. The disease has been co...

full text

Genetics of resistance to race TTKSK of Puccinia graminis f. sp. tritici in Triticum monococcum.

Race TTKSK (or Ug99) of Puccinia graminis f. sp. tritici possesses virulence to several stem rust resistance genes commonly present in wheat cultivars grown worldwide. New variants detected in the race TTKSK lineage further broadened the virulence spectrum. The identification of sources of genetic resistance to race TTKSK and its relatives is necessary to enable the development and deployment o...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 53  issue 1

pages  119- 122

publication date 2017-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023